بررسی فلزات سنگین موجود در گرد و غبار خیابان شهر اهواز

فلزات سنگین در گردوغبار خیابان¬های شهری به علت اثرات منفی آنها بر محیط زیست و سلامتی انسان باعث افزایش نگرانی¬ها شده¬اند. شهر اهواز به علت وجود صنایع نفت، گاز، لوله¬سازی، فولادسازی، نیروگاه ها، کربن و شهرک¬های صنعتی یکی از مراکز مهم صنعتی کشور می¬باشد که همواره در معرض آلودگی ناشی از کارخانجات است. در این مطالعه 10 نمونه گردوغبار از سطح خیابان¬های مناطق مختلف شهر اهواز برداشت شد. یکی از نمونه¬ها از منطقه غیرآلوده به عنوان نمونه شاهد جمع آوری گردید. پس از آماده¬سازی¬های اولیه در محیط آزمایشگاه، با استفاده از دستگاه icp-oes غلظت فلزات سنگین (سرب، مس، روی، نیکل، کروم، منگنز، آهن و وانادیم) اندازه¬گیری شد. در مقایسه با دیگر کشورهای توسعه یافته، غلظت سرب، وانادیم، منگنز، آهن و نیکل بالاتر بود. سطح آلودگی فلزات با استفاده از فاکتور آلودگی، شاخص زمین انباشت و درجه آلودگی بررسی شد. سطح آلودگی در تمامی مکان¬های نمونه برداری بسیار بالا بود. همچنین با استفاده از ضریب غنی¬شدگی آثار احتمالی فعالیت¬های انسانی بر غلظت فلزات سنگین ارزیابی شد. فلزات نیکل و کروم غنی¬شدگی کمی دارند. در حالی که سرب، مس، روی و منگنز و آهن غنی¬شدگی متوسط و وانادیم غنی¬شدگی زیاد دارد. منشا احتمالی فلزات با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز خوشه ای و آنالیز مولفه اصلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل¬ها سه منشا را برای این فلزات نشان داد. فلزات سرب، مس و روی منشا ترافیکی ، فلزات منگنز، نیکل، کروم و وانادیم منشا صنعتی ناشی از فعالیت¬های نفتی و اندکی زمین¬زاد و آهن نیز عمدتا ناشی از فعالیت¬های صنعتی منطقه می¬باشد. ریسک اکولوژیکی منطقه نیز با استفاده از روش هاکانسون محاسبه شد. مناطق نادری، کیانپارس، امانیه و بیمارستان آریا، ریسک اوکولوژیکی متوسط و سایر مناطق نمونه برداری، ریسک اکولوژیکی کمی را نشان دادند.